Rotkreupel
Rotkreupel is een besmettelijke klauwaandoening bij schapen en lammeren. Ongeveer 40% van de bedrijven heeft last van rotkreupel. In koppels met een rotkreupelverleden is bestrijden een grote opgave. Hieronder vindt u de belangrijkste aandachtspunten en tips voor de bestrijding.
Algemeen
- De rotkreupelbacterie is afhankelijk van vocht en temperatuur voor optimale verspreiding. Bij droog weer met temperaturen < 10C vindt de minste verspreiding plaats. De winter is daarom een goed moment om maatregelen te nemen. Ook droge zomermaanden zijn een goed moment voor actie.
- Behandel een kreupel dier zo snel mogelijk! Een niet kreupel schaap verspreidt namelijk minder bacteriën, dan een schaap die al wel kreupel is geworden.
Behandeling & Ondersteunende maatregelen
Het meest belangrijke is om schapen met rotkreupel direct te behandelen met een antibioticum + ontstekingsremmer en vooral NIET te bekappen!! Hierbij is een oxytetracycline de beste optie, bijvoorbeeld Alamycine LA. Als ontstekingsremmer kunt u Novem gebruiken. Beide medicijnen kunt u 1x per 3 dagen toedienen.
Bekapt u een schaap die op dat moment rotkreupel heeft, dan vertraagt dat de genezing van de klauw. Bovendien geeft bekappen van deze dieren het risico dat de bacterie wordt overgedragen naar het bekapmes en handen van de bekapper, waarna volgende dieren besmet kunnen worden. Ook een speldenprik aan bloed kan dit effect hebben. Bekap dus niet tot bloedens toe.
- Preventief bekappen: dit is volgens de laatste inzichten niet nodig. Jaarrond zijn er verschillen in klauwlengte te zien, bijv. langere klauwen in het lammerseizoen. Zolang een schaap niet kreupel loopt, hoeft u niet in te grijpen. Zelfs overlap van de hoorn is dan niet erg.
- Voetbaden: Deels werkt dit preventief en deels ook genezend. Zinksulfaat en formaline zijn vaak gebruikte middelen. Ongeacht het middel dat u gebruikt, is het erg belangrijk dat de schapen na het bad minstens 30 minuten op verharde ondergrond staan, zodat de klauwen goed kunnen drogen. Kan dit niet, dan is het nog maar de vraag of een voetbad zin heeft.
- Zinksulfaat: Stabad met 10% oplossing (100 gr / L) waarbij de schapen er min. 15 minuten in staan. Doe dit 3 opeenvolgende dagen.
- Formaline: Doorloopbad, 3-4% oplossing (30-40 gr / L). LET OP: geen dieren met actieve, open plekken door het bad. Behandel deze dieren eerst.
- Vaccinatie: Eenmaal per jaar alle dieren vaccineren heeft al een positief effect op het beheersen van rotkreupel op het bedrijf. Echter, bij sommige bedrijven is het nodig om 3 maal per jaar te vaccineren i.v.m. de wisselende immuunreactie.
Overig
- Ruim hoornresten meteen op: de bacterie kan hier tot 3-4 maanden in overleven. Bekap dus niet in de wei, maar op verharde ondergrond, zodat u de resten goed kunt verwijderen.
- Geef dieren na een voetbad een schone wei. Zet dieren die u onder behandeling heeft apart: de bacterie overleeft tot 14 dagen buiten het schaap. Ga ervanuit dat hun weide dus 2 weken besmet en dus risicovol is.
- Voer dieren af die 2x per jaar of vaker kreupel zijn en dus niet opknappen (chronisch geïnfecteerd).
Bron: NSFO & faculteit diergeneeskunde, Universiteit Utrecht (nov 2021)
De lammerperiode
| Glijmiddel |
| Desinfectiemiddel voor het ontsmetten van uw handen en de uitwendige geboorteweg van het schaap |
| Verloshandschoenen |
| Jodiumoplossing voor het ontsmetten van de navels van de pasgeboren lammeren |
| Kunstmatige biest Kubilam of diepvriesbiest |
| Nageboortecapsulles |
| Alamycine, engemycine (antibiotica) |
| Pijnstiller Novem |
| Oxytocine voor het krimpen van de baarmoeder |
| Schoon water in een schone emmer met desinfectiemiddel |
De verlossing
- Scheid dieren die aan het lammeren zijn of net afgelammerd hebben van de rest van de kudde. Zorg voor een schoon en droog hok.
- Wil de geboorte niet vlotten dan kan er hulp geboden worden. Forceer hierbij niets. Win daarom op tijd advies in. Een beller is sneller?
- Denk bij het ingrijpen om een goede hygiëne. Dit voorkomt infecties bij het moederdier, maar ook overdracht van ziektes van het schaap naar mens (zoönoses)!
- Maak uw handen schoon en trek eventueel handschoenen. Maak ook de achterkant van het schaap schoon.
- Gebruik genoeg glijmiddel.
- Ontsmet de navels van de pasgeboren lammeren.
Biest na de geboorte
- Een gemiddeld lam (2.5 kg) heeft in het eerste levensuur 75 ml biest nodig en ongeveer 500 ml in de eerste 18 uren van zijn of haar leven.
- Het is verstandig om biest in te vriezen in het begin van de aflammerperiode voor lammeren van schapen met (te) weinig biest.
- Biest mag nooit worden opgewarmd in de magnetron. Het beste is om de fles in warm water op te warmen (nooit warmer dan 65 ˚C).
- Als u toch geen biest voorhanden heeft kunt u de lammeren voeden met kunstmatige biest Kubilam.
Ontwormen
- In verband met het actief worden van maagdarmwormen rond het lammeren, is het verstandig mest te laten onderzoeken op wormeieren.
- De frequentie van controle in de mest hangt onder andere af van het beweidingschema alsmede van het eventueel gebruikte middel.
- Meer weten over ontwormen. Haal het handige ontwormingsplan in Kollum aan de balie.
Medicijnen
- Er ligt weer een nieuw behandelplan voor u klaar aan de balie.